16 Haziran 2025 Pazartesi
İşsizlik Oranı Üniversite mezunları, genellikle daha yüksek gelirli ve nitelikli işlerde istihdam edilmesi beklenen bir grup olarak görülmektedir. Ancak, Türkiye’de üniversite mezunlarının işsizlik oranı son yıllarda dikkat çekici bir artış göstermiştir. Bu durum, yükseköğretim kurumlarından mezun olan bireylerin iş gücü piyasasında karşılaştığı zorlukları ve Türkiye’nin ekonomik yapısındaki değişimleri gözler önüne sermektedir. Makalemizde, üniversite mezunlarının işsizlik oranları, bu oranın zaman içinde nasıl bir seyir izlediği ve mezun olunan bölümlerin iş bulma sürecine etkilerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Türkiye’deki üniversite mezunlarının işsizlik oranı, son yıllarda önemli bir artış göstermektedir. 2023 yılı itibarıyla üniversite mezunlarının işsizlik oranı %10,3 olarak kaydedilmiştir. Bu oran, Türkiye’nin genel işsizlik oranının üzerinde olup, üniversite mezunlarının iş gücü piyasasında karşılaştığı zorlukları göstermektedir. Bu durum, her yıl mezun olan büyük bir üniversite mezunu kitlesinin istihdam edilememesi anlamına gelmektedir.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerine göre, 2023 yılı itibarıyla lisans mezunlarının iş gücüne katılım oranı %75,6 iken, bu oran 2022’de %75,1 seviyelerindeydi. Bununla birlikte, mezunlar arasındaki işsizlik oranı %24,4’e kadar çıkmaktadır. Üniversite mezunlarının iş bulma süresi de uzamış, mezun olduktan sonra iş bulma süresi yaklaşık 14,4 ay civarında olmuştur. Bu, üniversite mezunlarının iş bulma konusunda ciddi bir zorluk yaşadığını ve iş gücü piyasasında yeterince fırsat olmadığını ortaya koymaktadır.
Üniversite mezunları arasında işsizlik oranları mezun olunan bölüme göre farklılıklar göstermektedir. Bazı bölümler, mezunlarının istihdamını daha hızlı ve kolay sağlarken, bazı bölümler iş gücü piyasasında daha fazla zorlukla karşılaşmaktadır. Örneğin, sağlık alanında eğitim almış üniversite mezunlarının iş bulma oranları genellikle yüksektir. Tıp fakültesi mezunlarının işsizlik oranı %5 civarlarında iken, özel eğitim öğretmenliği gibi alanlardan mezun olanların işsizlik oranı %4 gibi düşük seviyelerde kalmaktadır.
Öte yandan, sosyal bilimler, edebiyat ve felsefe gibi bölümlerden mezun olan bireylerin iş bulma oranları daha düşük olmaktadır. Bu bölümlerde işsizlik oranı %20’nin üzerine çıkmaktadır. Özellikle sosyal hizmetler, psikoloji gibi alanlardan mezun olanlar, genellikle iş gücü piyasasında kendilerine yer bulmakta zorlanmaktadır.
Üniversite mezunlarının iş bulma süreleri, genellikle eğitim aldıkları alan ve sektörle ilişkilidir. 2023 yılı itibarıyla, üniversite mezunlarının iş bulma süresi ortalama 14,4 ay olarak hesaplanmıştır. Ancak, bazı bölümlerin mezunları daha kısa sürede iş bulurken, bazı bölümlerden mezun olanlar iş bulma konusunda daha uzun bir süre zorluk çekmektedir. Örneğin, mühendislik, tıp ve hukuk gibi alanlardan mezun olanlar genellikle daha hızlı bir şekilde iş bulabilirken, sosyal bilimler ve edebiyat gibi bölümlerden mezun olanlar için bu süre daha uzun olabilmektedir.
Mezuniyet sonrası iş bulma süresinin uzunluğu, aynı zamanda iş gücü piyasasının talep ettiği becerilerle de ilişkilidir. Özellikle iş gücü piyasasında pratik bilgi ve deneyim eksikliği yaşayan üniversite mezunları, aradıkları pozisyonu bulmada daha fazla zaman harcamaktadırlar.
Üniversite mezunları arasındaki işsizlik oranını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerin başında ekonomik durum, mezun olunan bölüm ve iş gücü piyasasındaki arz-talep dengesi gelmektedir.
Ülkedeki genel ekonomik koşullar, üniversite mezunlarının işsizlik oranlarını doğrudan etkileyebilir. Ekonomik kriz dönemlerinde iş gücü piyasasında yaşanan daralmalar, işsizlik oranlarını artırmaktadır. Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde, ekonomik dalgalanmalar iş gücü piyasasını önemli ölçüde etkilemektedir.
Mezun olunan bölümün iş gücü piyasasındaki talep ile doğru orantılı olması, işsizlik oranını etkileyen önemli bir faktördür. Sağlık, mühendislik, teknoloji gibi sektörlerde mezuniyet sonrası istihdam oranı yüksekken, sosyal bilimler, edebiyat gibi bölümlerden mezun olanlar daha fazla işsizlikle karşılaşabilmektedir.
İş gücü piyasasında belirli sektörlerde talep azalırken, bazı sektörlerde daha fazla iş gücü ihtiyacı olabilmektedir. Teknolojik gelişmeler ve dijitalleşme gibi süreçler, bazı mesleklerin önemini artırırken, bazı mesleklerde ise iş bulma olasılığı düşmektedir.
Türkiye’deki üniversite mezunları arasındaki işsizlik oranı, zaman içinde artan bir eğilim göstermektedir. Bu artış, eğitimdeki yetersizlikler, ekonomik durumun etkileri ve bazı bölümlerden mezun olanların iş bulma zorlukları ile ilişkilidir. Üniversite mezunlarının işsizlikle mücadele edebilmesi için, eğitim programlarının iş gücü piyasasının talepleri doğrultusunda düzenlenmesi, daha fazla iş fırsatının yaratılması ve öğrencilerin kariyer planlamalarına yönelik rehberlik hizmetlerinin artırılması gerekmektedir.
Üniversite mezunlarının işsizlik oranlarını azaltmak ve daha güçlü bir iş gücü yaratmak için toplumsal ve ekonomik önlemler alınmalı, iş gücü piyasası daha verimli hale getirilmelidir.